نظامی گنجه‌ای
نظامی گنجه‌ای
نویسنده
نظامی گنجه‌ای (جمال‌الدین ابومحمد الیاس بن یوسف بن زکی بن موید) شاعر پر آوازه قرن ششم، از نظر معاصرانش به سبب دانش بسیار، شاعری حکیم بود و ما نیز او را به عنوان پیشوای داستانسرایی و خالق منظومه‌های عاشقانه می‌شناسیم.
اگرچه شهرت نظامی در میان مخاطبان به دلیل داستان‌های عاشقانه‌اش است، اشعارش سرشار از حکمت و پندهای اندیشمندانه است و مضامین فلسفی و گاهی حتی سیاسی در لابلای ابیات پنهان شده‌اند.
جزئیات بسیاری از زندگی این شاعر بزرگ در دست نیست اما آنچه مسلم است در شهر گنجه می‌زیست و در همین شهر وفات یافته است. او در دوران کودکی پدرش را از دست داد و کمی در انزوا بود.
نظامی گنجوی تنها شاعری است که تا پایان قرن ششم توانست شعر تمثیلی را به تکامل برساند که از او به عنوان استاد داستانسرایی یاد می‌شود. او همچنین سبک نوینی را در ادبیات غنایی به وجود آورد که تا آن زمان به آن پرداخته نشده بود. از این رو آثارش در زمره والاترین آثار ادبیات غنایی جهان قرار دارد.
ترکیبات بدیع، مضامین نو و تشبیهات هنرمندانه از ویژگی‌های خاص اشعار این شاعر تواناست.
از نظامی گنجوی پنج منظومه بزرگ «مخزن‌الاسرار»، «هفت‌پیکر»، «خسرو و شیرین»، «اسکندرنامه» و «لیلی و مجنون» به جا مانده که به پنج گنج یا خمسه معروف هستند.
روز ۲۱ اسفند در تقویم رسمی ایران روز بزرگداشت نظامی گنجوی است.